Pandemi salgınının görüldüğü andan itibaren, Bilim Kurulu’nun önerileri doğrultusunda; salgının toplum sağlığı ve kamu düzeni açısından oluşturduğu riski yönetme ve etkilerini azaltma maksadı ile alınan tedbirler doğrultusunda İçişleri Bakanlığı 81 il valiliğine genelge gönderdi. Buna göre; tiyatro, sinema, gösteri merkezi, konser salonu, çalgılı/müzikli lokanta/kafe, gazino, birahane, taverna, kahvehane, kıraathane, kafeterya, kır bahçesi, nargile salonu, nargile kafe, her türlü oyun salonları, her türlü kapalı çocuk oyun alanları, çay bahçesi, dernek lokalleri, lunapark, yüzme havuzu, hamam, sauna, kaplıca, masaj salonu, SPA ve spor merkezlerinin faaliyetleri 16 Mart itibariyle geçici olarak durdurulmuştu.
Mayıs ayı itibariyle virüsün yayılma ve bulaşma hızında görülen azalma, vaka artış sayılarındaki olumlu gelişmeler doğrultusunda kontrollü normalleşme sürecine geçilmiş, İçişleri Bakanlığı’nca yayımlanan genelge ile lokanta, restoran, kafe, pastane, kıraathane, kahvehane, çay bahçesi, dernek lokallerinin kısıtlamaları 1 Haziran 2020 tarihi itibariyle kısmen de olsa kaldırılmıştı.
Normalleşme süreci kapsamında birçok işletme bir bir açılırken, müzikhol tarzı işletmeler başta olmak üzere, kahvehane/kıraathane ve kantin işletmeleri normalleşememiş ve mağduriyetleri ise maalesef devam etmiştir.
Yaşamları esaret altına alan Koronavirüs salgını nedeniyle Sağlık Bakanlığı/Bilim Kurulu tavsiyeleri doğrultusunda bu işyerleri; 16 Mart 2020 tarihi itibariyle kapatılmış veya kapanmak zorunda kalmış, ülke ekonomisinin ve istihdamın önemli bir paydaşı olan bu işletmelerin işleticisi konumundaki esnaf üyelerimiz ise işsiz ve aşsız kalmışlardır.
Normalleşme süreci ve kontrollü sosyal hayat döneminde Koronavirüs salgınıyla mücadele kapsamında mücadelenin etkin yürütülebilmesi adına üyelerimize yapmış olduğumuz denetim ve bilgilendirme ziyaretlerinde bu üyelerimizin hane ekonomilerine ve geçim şartlarına ne kadar ağır darbe vurulduğuna da bizzat şahitlikte etmiş olduk.
Salgın nedeniyle binlerce esnafımız; ev ve işyeri kirası, elektrik, su, ısınma, vergi, işçi ücreti, Bağ-Kur, SGK primi ile firma borçlarını ödeyememişler, devletimizce sağlanan kredi desteği ile borçlarını borçla kapatmışlar ve mağdur vaziyette beklemeye bir nevi kaderlerine terk edilmişlerdir. Zira bu normalleşme sürecinde diğer esnaf ve sanatkarlarımız işyerlerini bir bir açarken yukarıda belirttiğimiz gibi müzikhol tarzı işletmeler, kahvehane ve kantin işletmecilerimiz ise çaresiz ve boynu bükük bırakılmışlardır.
1 Haziran itibariyle bir kısım esnafımız normalleşme sürecine girmiş, en azından bir kesimin tenceresi kaynamaya başladı derken, yeni kısıtlamalar ile internet kafeler ile halı saha işletmecilerimiz 1 Haziran öncesinde olduğu gibi tekrar boynu bükükler kervanına eklenmiş oldular.
Yaşamları esaret altına alan bu pandemi kabusun da tabi ki (az veya çok) herkes etkilenmiş ve bir şekilde zarar görmüştür. Ama birde ne yapacağını bilemeyen önünü göremeyen bir kesimin olduğunun da altını ayrıca çizmek gerekiyor.
Ekonomileri bozulan bu kesimin (esnafın) rahat nefes alabilmesi ve devlete olan borçlarını rahatça ödeyebilmesi için yapılandırma düzenlemesi yapılmış olması tabi ki olumludur. Ama hala daha normalleşememiş ve hala daha işyerlerini açamamış olan bu grubun daha ne zaman normalleşeceği de belli değil. İşyerlerini açamayan bu kesim, bu düzenlemeye göre nasıl başvuru yapacak ve nasıl taksitlerini ödeyecek inanın bil(e)miyorum. Ekonomik istikrar paketi kapsamında çektikleri kredileri nasıl ödeyecekler onu da bil(e)miyorum.
Bu gerçekler ışığında bu kesime geri ödemesiz nakdi yardım yapılması, çekilen kredilerin en az bir yıl süreyle faizsiz ertelenmesi, yaşamsal giderleri olan elektrik, doğalgaz, su vb. gibi ödemelerinin fatura edilse dahi pandemi sonuna kadar ertelenerek taksitler halinde tahsil edilmesi yönünde tedbir düzenlemesi yapılması şarttır, zorunluluktur.
Kimse bana; “Devlet bu yükün altından kalkamaz!’’ demesin. Devlet, bu yükün altından ilk önce kendisi için kalkmak zorunda ve sorumluluğundadır. Aksi takdirde ortada esnaf diye bir tanım kalmayacak.
