Hükümetin kadın üniversiteleri kurmayı planladığını ifade eden Bankoğlu, Osmanlı döneminde kurulan İnas Darülfünunu hatırlattı. Peki İnas Darülfünun olayı neydi. BartınStar onu da araştırdı…
BARTINSTAR/SİYASET
5 Kas 2020
Bartın Milletvekili ve CHP Parti Meclisi Aysu Bankoğlu, 2021 bütçe görüşmeleri kapsamında, Plan ve Bütçe Komisyonu’nda “Milli Eğitim Bakanlığı” bütçesi hakkında konuştu. “18 yılda arapsaçına dönmüş müfredatın sorumluları kimler? 8 bin gençle yapılar bir araştırmaya göre, 18-29 yaş arası gençlerin yaklaşık %75’i “mutluyum” diyemiyor. Bizim için, geleceğimiz için eğitim alanında 2002’den beri hangi planlamaları yaptınız?” diye sordu.
KADIN ÜNİVERSİTESİ HANGİ SORUMUZU ÇÖZECEK
“Millî eğitimin hiçbir surette partizanlığı olamaz. Millî eğitimde partizanlık yapmaya devam ederseniz ülkenin içine düştüğü hâl de bu olur” sözleriyle iktidarı eleştiren Aysu Bankoğlu, kurulması planlanan “kadın üniversitelerine” dair de tepki gösterdi. Bankoğlu, “2021 yılına ait Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı’nda ilk kadın üniversitelerinin akademik birimlerinin oluşturulmasıyla ilgili bir çalışma yapılacağı belirtildi. Kadın üniversitesi kurmak, ülkemizdeki kadınların hangi sorununu çözecek? Kadın-erkek eşitliğine dönük hangi faydayı sağlayacak? Ve bu ısrarınız neden? Eğer ki, biz Japonya aşığı ve onu örnek alan bir ülkeysek -ne yazık ki acı bir tecrübe yaşadık- depremler konusunda, lütfen Japonya’yı örnek alalım. Bakın, neredeyse yüz yıl önce kadın-erkek eşitliğini kazanmış olan ülkemizde sürmekte olan mücadeleye sırtını dönmeye çalışan bu zihniyet kabul edilemez.
1914 yılında Osmanlı’da İnas Darülfünunu adıyla kurulmuş olan kadın üniversitesi örneği mevcut ancak kadınların ayrı dershanelerde öğrenim görmesi protesto ediliyor. 1921 yılında ise bu kurum kapatılıyor ve karma eğitime devam ediliyor.
Lütfen, pandemi döneminde akla zarar projeler üretmeyi bırakalım; çünkü sorun Batı’da veya tam tersi anlayışla keramet Doğu’da değildir. Sayın Bakan’dan istirhamım şu: Müfredatta, vatanımızın koşulsuz fedakârlıklarla ihalesiz, torpilsiz, yandaşsız yani aslında hiç yoktan kurulduğunu keşke bir güzel anlatabilseniz. Hem istediğiniz gibi ecdatlarını bilen yeni nesiller yetişir; hem de öğrencilerimiz sebep-sonuç ilişkisi kurmayı öğrenir.”
İNAS DARÜLFÜNUN OLAYI NEDİR?
İşte böyle konuştu Aysu Bankoğlu. Peki İnâs Darülfünunu olayı nedir. Wikipedia’da şöyle anlatılıyor: İnâs Darülfünunu, Osmanlı Devleti’nde kadınların yükseköğrenim görebilmesi için 1914-1915 ders yılında İstanbul’da kurulmuş 3 yıllık bir yükseköğrenim (Mekteb-i Âli) kurumudur. Okulda, kız liseleri ve öğretmen okulları için öğretmen yetiştirilmiş ve mezunları çeşitli liselerde zorunlu hizmet yapmışlardır. İnas Darülfünunu, erkeklerin öğrenim gördüğü “Zükur Darülfünunu” ile 1918-1919 ders yılında birleşti. Bu fiili birleşmeye kadar İnas Darülfünunu’nda 129 öğrenci eğitim gördü ve 53 kadın mezun oldu. Okul, 1921 yılında resmen kapandı.
KADINLAR GAZETESİ İLE BAŞLADI, SAVAŞ BAŞLAYINCA…
Derginin yazı kurulu da kadınlardan oluşuyordu.
Bazı tarihi kaynaklarda ise şöyle anlatılıyor: 4 Nisan 1913’te yayına başlayan ve kadınların siyaset, eğitim, çalışma hayatına katılım ve haklarının konu edildiği periyodik Kadınlar Dünyası gazetesinde, kadınlar için üniversite düzeyinde eğitimi destekleyen çeşitli yazılar, tartışmalar yürütülüyordu. 7 Şubat 1914’te, 3000 binin üzerinde tiraj yapan dergideki tartışmaların da oluşturduğu kamuoyu ile ilk kez üniversitede (darülfünun), kadınlar için konferanslar düzenlendi. Bu konferanslara 700’e yakın kadın katıldı.12 Eylül 1914’te ise şimdi yerinde İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi bulunan Zeynep Hanım Konağı’nda, İnas Darülfünun (Kadın Üniversitesi) kuruldu. 24 Ekim’de, üniversitede öğretim başladı. Edebiyat ve Fen (Tabii Bilimler ve Matematik) bölümlerinden oluşan İnas Darülfünunu’nda eğitim üç yıldı. O sıralarda, Osmanlı İmparatorluğu 1. Dünya Savaşı’na girmişti. 1.Dünya Savaşı’nın bitiminde Osmanlı Hükümeti, İnas Darülfünunu’nun müdür ve öğretim elemanlarının maaşını kesti. Maarif Nazırı Ali Kemal, Darülfünun Müdürü Ahmet Naim’e İnas Darülfünunu’nun kapatıldığını ve kadın öğrencilerin Darülfünun’da erkeklerle okuyacağını söyledi. Darülfünun müdürü, karma eğitime karşı çıktı. Aynı binada kadın ve erkek öğrenciler için iki ayrı program hazırlandı. Bu gelişmeler hem dergide hem basında karma eğitim tartışmalarına sebep oldu. 13 Ocak 1923’te karma eğitime geçildi.
Kadınların hak mücadelesi sonuç verdi. 7 Müslüman kadın ilk kez Telefon İdaresi’nde memur oldu. (5 Aralık 1913)
