Seçim yasasında 20 yılda defalarca değiştirildiğini söyleyen Bankoğlu, darbe kalıntısı ülke barajının tamamen kaldırılması gerektiğini söyledi. Bankoğlu, Batı’da olduğu gibi çevrimiçi oy verme imkanının altyapıları konuşulması gerektiğini söyledi.
BARTINSTAR/ANKARA
Meclis’te 2022 Seçim Yasası değişiklik teklifi görüşmeleri, zaman zaman tartışmaları da beraberinde getirdi. Teklifi görüşmek üzere önceki gün toplanan Anayasa Komisyonu’nun çalışması, sabaha kadar sürdü. Görüşmeler sırasında zaman zaman muhalefet ve hükümet vekilleri arasında tansiyon yükseldi. Anayasa Komisyon üyesi ve CHP Bartın Milletvekili Aysu Bankoğlu, seçim teklifini değerlendirirken “Daha 2018’de düzenlenmiş yasalar, iktidara hizmet etmeyince, hemen değiştiriliyor. Kaybettiğiniz iktidar gücünüzü, sadece küçük ortaklarınızı koruyan, diğer siyasi partileriyse bilinçli bir şekilde dışlamaya çalışan bu yasalarla tesis edemezsiniz” ifadelerini kullandı.
Bu sözler üzerine MHP İstanbul Milletvekili Feti Yıldız “Hakaret etmeden konuşamaz mısın sen? Başladın, hakaret ediyorsun sürekli. Dinlenecek bir şey söylemiyorsun” diyerek araya girince Bankoğlu “Ben size ‘size’ diye hitap ediyorum, siz de bana o şekilde hitap ederseniz çok sevinirim” karşılığını verdi. Komisyonda yaşanan tartışmanın ardından Aysu Bankoğlu, teklife ilişkin eleştirilerini sıraladı.
- Yasaların güvenilir ve öngörülebilir olması için; çok sık ve kolay değiştirilmemesi gerekir. Hükümet belli başlı yasalarda sürekli değişiklik yapıyor. 20 senede seçim kanunlarının defalarca değiştirildi. Bir sistemin, bir yasanın, bir uygulamanın iki de bir değiştirilmesi doğru değildir. 20 senelik iktidarın, Milletvekili Seçim Kanunu’nda 20, Seçmen Kütüklerine İlişkin Kanun’da 140, Muhtarlık Kanun’nunda 10 değişikliği var. Bu kanunlarda daha 2018’de değişiklik yapıldı. Şimdi o değişikliklerini de değiştirmek istiyorlar. Her seçim için ayrı seçim kanunu, her ihale için ayrı ihale kanunu yaparak yasama tekniği olmaz. Kişiye göre, seçime göre, partiye göre kanun yapılmaz.
- Teklifin 11’inci maddesi uyarınca kanundan çıkartılan ‘Başbakan’ ibarelerinin yerine ‘cumhurbaşkanı’nın getirilmesi gerekirdi. Başbakan gitti, yerine Cumhurbaşkanı niye gelmedi? Eski başbakanların uyması gereken kurallardan, neden şimdinin Cumhurbaşkanı muaf?
- Anayasa’ya göre seçim kanunlarının temsilde adaleti ve yönetimde istikrarı beraber gözetmesi lazım. Nispi sistemin uygulandığı, parlementer sistemlerde uygulanan barajlar yönetimde istikrar için öngörülüyor. Bizde de 12 Eylül darbesi sonrası yüzde 10’luk bir ülke barajı öngörülmüş. Ama yüzde 10 çok yüksek bir oran. 2018’de gelen ucube sistemle yürütme Cumhurbaşkanı’na bağlandığı için, Meclis ile yürütme arasında doğrudan bağ kalmadı. Bakanlar Kurulu artık meclisten çıkmıyor. Yürütme, meclisten güvenoyu bile almıyor. Bu sebeple, anayasa 67’de öngörülen, temsilde adalet ve yönetimde istikrar arasındaki organik bağ da çözülmüş oluyor. Dolayısıyla aslında, 2018’den beridir, temsilde adaletin, yönetimde istikrar için dizginlenmesine gerek yoktur. 2018’den beri barajın, yüzde vermiyorum bakın, barajın tamamen kaldırılmış olması gerekirdi. Biz, parti olarak darbe kalıntısı ülke barajının, temsilde adaleti hırpaladığını ve bir demokrasi ayıbı olduğunu düşünüyoruz.
- Getirilen yasa teklifinin temsil kuvveti yüksek ve güvenilir bir seçim sistemi için oldukça eksik. Öneride, kadın temsiline ilişkin hiçbir şey yok. Genç temsiline ilişkin hiçbir şey yok. Yurttaşların seçim sürecine daha etkin katılmasını sağlamak adına hiçbir öneri, hiçbir vaat yok. Bu ülkede seçmenler birbirine saldırdı seçimde. Şaibeden seçim yenilendi. Mühürsüz oylar, trafoya giren kediler gördük. Bu sorunların bir daha yaşanmaması için, seçim düzeni ve dürüstlüğü için hiçbir öneri yok.
- Adil seçim sistemini nasıl sağlarız onu konuşmamız lazım. Karmakarışık yasa yapma düzeninden vazgeçerek, seçim yasalarını tek bir kanun altında toplayabiliriz. Önseçim yükümlülüğü getirilmeli. Seçim bölgelerinin oluşumu konuşulmalı. Sonra teknolojik gelişmeleri takip ederek, çevrimiçi oy verme imkanının altyapıları konuşulmalı.
