Bartın Ağır Ceza Mahkemesi tarafından adliyede özel olarak oluşturulan salonda görülen duruşmaya tutuklu ve tutuksuz sanıklar, müştekiler, hayatını kaybeden madenci yakınları salondaydı. Yoğun güvenlik önlemi dikkat çekti. İlk gün TTK Müessese Müdürü Cihat Özdemir’in savunması alındı.
187 sayfalık iddianamenin özeti, 2,5 saatte okunabildi. Davaya müdahil avukatlar, çapraz sorgu ile Özdemir’i sıkıştırmaya çalıştı. Öyle arasına gidilirken yaşamını yitiren madencilerden Deniz Baykal’ın eşi Meltem Baykal, “Kaldır kafanı yüzüme bak, cesaretin var mı lan! 3 tane yetimim var, baba baba diyor, getir babasını” çığlıkları güne damgasını vurdu.
BARTINSTAR/GÜNDEM
Türkiye Taşkömürü Kurumu (TTK) Amasra Müessesesine ait maden ocağında 14 Ekim 2022’de 43 işçinin hayatını kaybettiği, 9 işçinin yaralandığı patlamaya ilişkin 8’i tutuklu 23 sanığın yargılanmasına başlandı.
Bartın Ağır Ceza Mahkemesince Bartın Adliyesi’nde özel olarak oluşturulan salonda görülen duruşmaya, tutuklu ve tutuksuz sanıklar, müştekiler, patlamada hayatını kaybedenlerin yakınları ile taraf avukatları katıldı.
Adliye içi ve çevresinde kolluk kuvvetlerince geniş güvenlik önlemi alındı. Kimlik tespiti ve iddianame özetinin okunmasının ardından söz alan Türkiye Barolar Birliği Başkanı Erinç Sağkan, Bartın Barosu Başkanı Ferhat Parlatır ve bir kısım müştekiler avukatı Evren İşler, davanın görüleceği daha sağlıklı bir alanın belirlenmesi için duruşmanın ertelenmesi talep etti.
Söz verilen İstanbul Barosu Başkanı Filiz Saraç, Ankara Barosu Başkanı Mustafa Köroğlu, Tekirdağ Barosu Başkanı Egemen Gürcün ile Türkiye Tabipler Birliği ve Çağdaş Hukukçular Derneği avukatları, davaya katılma talebinde bulundu.
Duruşma öncesi bazı müştekiler ile patlamada hayatını kaybedenlerin yakınları, sanıklara duruşma salonuna getirildikleri esnada tepki gösterdi. Öğle arası verildiği sırada şehit madenci Deniz Baykal’ın eşi Meltem Baykal’ın “Kaldır kafanı, Bak yüzüme bak! 3 tane çocuğum var, baba baba diyor. Getir babasını” çığlıkları güne damgasını vurdu.
ASPİRATÖRLE İLGİLİ YAZILI GENEL MÜDÜRLÜĞÜ YAZIYLA BİLDİRDİK
İlk gün savunma yapan tutuklu sanık TTK Amasra Müessese Müdürü Cihat Özdemir, kazada vefat edenlere başsağlığı diledi. Özdemir, 1986’dan beri TTK’de çalıştığını belirterek “2017 Haziran’dan beri müessese müdürüyüm. Aspiratör modernizasyonu meselesi konusuna gelince, maden işletmelerinde normalde emici aspiratör kullanılır. 2015’te çıkan yönetmelikle üfleyici aspiratör kullanılması kabul edilmiştir, bu sadece yönetmelik olarak istenmiştir. Tarafımızdan bu konunun yazısı 2018’de genel müdürlüğe yazıldı ve yatırım programına konmuştur. Bundan sonraki bütün süreçler genel müdürlük tarafından yapılmaktadır. Müessese olarak görevimiz, malzemelerin yatırıma alınması için yazı yazmaktır. Diğer görevler genel müdürlük tarafındadır” diye konuştu.
Müessesenin iş sağlığı ve iş güvenliği yönetmenliği maddelerine göre kontrol sondajlarının yapıldığını dile getiren Özdemir, “Kömür tozuyla ilgili mücadele konusunda da taş tozu ve çimento gibi gerekli çalışmalar yapılmıştır. Eleman eksikliği konusu da TTK’de norm kadro çalışmaları yapılmış ve bitirilmiştir. Her yıl eleman ihtiyacımız TTK Genel Müdürlüğümüze bildirilmiştir” şeklinde konuştu.
Sanık Özdemir, müessesenin iş güvenliği uzmanı olarak sayısal sıkıntısının bulunmadığını aktararak “İşçi ilk işe başladığında kurs açıyoruz ve eğitim veriyoruz. İş sağlığı ve iş güvenliği eğitimi almaktadırlar. Daha sonra ocak içerisinde pratik eğitim de olmakta, daha sonra çalışmaya başlamaktadır” dedi.
ÇAPRAZ SORGUDA YAĞIMCIYI SORUMLU TUTTU
Müessesede her 6 ayda bir acil duruma yönelik tatbikatların gerçekleştiğini aktaran Özdemir, belli bir senaryo ve kaçış planı oluşturulduğunu anlattı.
Sanık Özdemir, dosyadaki bilirkişinin Amerika standartlarını baz aldığını savunarak “Biz Avrupa Birliği standartlarına tabiyiz, bu çelişki arz etmektedir. Bilirkişi yaptığı değerlendirmede öznel değerlendirmeye girmiştir” iddiasında bulundu.
Savunmasını tamamlamasının ardından sanık Özdemir’in çapraz sorgusuna geçildi. Mahkeme Başkanı’nın, “Sana göre bu kaza nasıl oldu?” sorusuna, Özdemir, “Lağım atıldıktan sonra yarım saat beklemek gerekiyor, acele varmış gibi düşünüyorum. Net bir şey konuşamıyoruz. Yer altı açıldıktan sonra daha net kararın verilmesinin uygun olacağını düşünüyorum” ifadesini kullandı.
Müşteki ve sanık avukatlarının sorularını da yanıtlayan Özdemir, Sayıştay Raporu’nda yer alan eksikliklerle ilgili çalışma yapılıp yapılmadığı konusunda, mevcut aspiratörün genel ocak havalandırmasını sağladığını ileri sürdü.
Tutuklu sanık Özdemir, “Üretim miktarı ile ilgili size bilgi veriliyor mu?” sorusunu, “Satılabilir kömür ve günlük üretilen kömür miktarını alıyorum. 2021 nisan, temmuz, eylül ve ekim aylarında satılabilir 200-250 tondu. Son 1 yılda zaman zaman üretimde azalma ve artma oldu” şeklinde yanıtladı.
Tahlisiye ekibinin olup olmadığına ilişkin ise Özdemir, “Tahlisiye kursu görmüş arkadaşlarımız var, tam rakamını hatırlamıyorum. Bu arkadaşlarımız 3 ayrı vardiyaya yayılmış vaziyette ve üretimde çalışıyorlar” diye konuştu.
Sanık Özdemir, olay günü ne yaptığına dair soru üzerine, “Haberi alır almaz geldim. Girmesi gerekenleri ve diğer yerlerden gelen kurtarma ve tahlisiye ekiplerini soktum, diğerlerini sokmadım. Ocaktan istenen malzemeleri yönlendirdim” şeklinde konuştu.
ASPİRATÖRÜN BOZUK OLDUĞUNU OLAYDAN SONRA ÖĞRENDİM
Aspiratöre neden ihtiyaç duyulduğu ve bozuk olduğuna ilişkin bilgisi sorulan Özdemir, şunları kaydetti: “Bizdeki tüm havalandırmalar emici. 2015’te yapılan yönetmenlik değişikliğinden dolayı üfleyici aspiratör istenmiştir. Mevzuatı yerine getirmek için ihtiyaç duyuldu. Bu mevzuatın neden konduğu konusunda bir bilgim yok. (Aspiratörün bozuk olması) Olaydan sonra haberim oldu. Kelepçesi çıkmış, takılacakmış ama diğer 3 pervane çalışıyordu, onunla devam edilmiş. Olaydan sonra bozuk olduğunu öğrendim.”
Haftada ya da 10 günde bir kontrol için ocağa indiğini anlatan Özdemir, “Merkezi gaz izleme olarak bana günlük rapor gelmez. Elle yapılan ölçüm değerleri bana günlük iş güvenliği şube müdürlüğünden tablo olarak gelir” dedi.
Cihat Özdemir, her soruya yanıt verdi. Sakin, saygılı ve sabırlıydı. Çapraz sorguda avukatların çok sıkıştırmasına rağmen açık vermedi. Konusuna hakimdi, çok sıkıştığında diğer yetkilileri işaret ederek “Sırası geldiğinde onlar sizi aydınlatır” ifadelerini kullandı. Avukatların ve müştekilerin ağır sıkıştırmaları karşısında dengesini korudu.
Mahkeme heyeti, diğer sanıkların savunmalarının alınması için duruşmaya yarına kadar ara verdi.
BARTIN TARİHİNİN EN ÖNEMLİ DAVASI: AMASRA MADEN FACİASI
Bartın’ın Amasra ilçesindeki TTK Amasra Müessesesine ait maden ocağında 14 Ekim Cuma günü saat 18.15 sıralarında meydana gelen patlamada 41 işçi hayatını kaybetmiş, 11 işçi yaralanmıştı. Bir işçi sevk edildiği hastanede 4 Kasım 2022’de, bir işçi de patlamadan 173 gün sonra yaşamını yitirmişti.
Amasra Cumhuriyet Başsavcılığınca yürütülen soruşturma kapsamında aralarında TTK Amasra Müessese Müdürü Cihat Özdemir’in de bulunduğu 24 şüpheli gözaltına alınmıştı. Şüphelilerden TTK Amasra Müessese Müdürü Cihat Özdemir, Müessese Müdür Yardımcısı Salih Atmaca, İşletme Müdürü Selçuk Ekmekci, İş Güvenliği ve Eğitim Başmühendisi Volkan Soylu ve Başmühendis Mehmet Tural ile kartiyelerden (birkaç üretim ünitesinden oluşan ocak) sorumlu maden mühendisleri Levent Aydın ve İbrahim Hakan Mengeş ile emniyet mühendisi Şahan Kahraman “bilinçli taksirle birden fazla insanın ölümüne ve yaralanmasına neden olmak” suçundan tutuklanmış; 4 şüpheliye adli kontrol hükümleri uygulanmış, şüphelilerden 3’ü çıkarıldıkları hakimlikçe, 9’u savcılık sorgularının ardından serbest bırakılmıştı. Bu şüpheliler arasında yer alan bir kişi hakkında da soruşturma sürecinde “takipsizlik” kararı verilmişti.
İddianamede, tutuklu sanıklar Özdemir, Ekmekci, Soylu ve Tural hakkında 42 kez “olası kastla öldürme” suçundan toplam 840 yıldan 1050 yıla kadar, 4 kez “olası kastla yaralama” suçundan da toplam 4 yıl 16 aydan 12 yıla kadar hapis cezası talep ediliyor. Bu 4 sanığın iki suçtan toplam 844 yıl 16 aydan 1062’şer yıla kadar hapsi istenen iddianamede, diğer 4’ü tutuklu 19 sanığın ise “bilinçli taksirle birden fazla kişinin ölümüne ve yaralanmasına neden olma” suçundan 2 yıl 8 aydan 22 yıl 6’şar aya kadar hapsi isteniyor.
XXX
TARİHİ DURUŞMADAN İLK GÜN NOTLARI:
Duruşma salonunu etrafında polis ekipleri yoğun güvenlik önlemleri aldı. Mahkemeyi şehit madenci aileleri ve avukatlar ve sivil toplum kuruluşları temsilcileri takip etti. ‘Size lüks, şatafat, saltanat, işçiye açlık, yoksulluk ve ölüm. Bu mu kader?’, ‘Kaza değil katliam. Unutmadık, hesap soracağız’, ‘Hiçbir işin fıtratında ölüm yoktur’ yazılı pankartlar dikkat çekti.
CHP MİLLETVEKİLİ BANKOĞLU: AND OLSUN, PEŞİNİ BIRAKMAYACAĞIZ
CHP Bartın Milletvekili Aysu Bankoğlu, Bartın Adliyesi önünden bir kez daha Amasra maden faciasının öngörülebilir ve önlenebilir olduğu için bir cinayet olduğunu yineledi. Yargı nezdinde sorumlulukların peşini bırakmayacaklarını kaydeden Bankoğlu, “Ben bir milletvekiliyim ama aynı zamanda bir hukukçuyum. Bartın’ın bir kızı, bir hukukçu ve vicdan sahibi bir yurttaşı olarak ve bir milletvekili olarak maden şehitleri ailelerimize de biz bir söz verdik. Bu facianın yaşanmasında sorumluluğu olan her kimse asla sorumluluktan kaçamayacaklar. Asla bunun üzerinin örtülmesine müsaade etmeyeceğiz. And olsun ki bu facianın sorumluları tek tek yargılanana kadar biz bu işin peşini bırakmayacağız… TTK Genel Müdürlüğündeki yetkililer, Bakanlık denetçileri bir kez ifadeye dahi çağrılmadılar. Dosyaya dahil edilmediler. Neden? Bu işin üzerini örtmeye çalışanlara son kez söylüyoruz. Bu işin hukuk alanındaki hesabını bu adliye soracak ama bu işin siyasi hesabını da biz soracağız ve maden şehitleri ailelerimizi asla yalnız bırakmayacağız. Asla yalnız değilsiniz ve asla yalnız olmayacaksınız.”
İYİ PARTİLİ KADIN AVUKATLAR: DAVANIN TAKİPÇİSİYİZ
İYİ Parti Genel İdare Kurulu Üyesi Kadriye Ünler, Kadın Politikaları Marmara Bölge Sorumlusu Av. Fisun Mehlika Toca ve Millet İttifakı CHP Milletvekili adayı Av. Ceyda Halıcıoğlu Sargın, davaya ilişkin açıklamalarda bulundu. Kadriye Ünler, yaptığı açıklamada, “Sizlerin de bildiği gibi ilk duruşma maalesef bazı fiziki aksaklıklarla birlikte yapılmaya çalışılmaktadır. Bizler İYİ Partili kadın avukatlar olarak savcılık soruşturma aşamasında Amasra’ya gelerek maden faciası dosyasına vekalet sunduk ve vefat eden bir kısım maden şehidimizin yakınlarının vekili olarak buradayız. Bilindiği üzere facianın meydana geldiği madende yangın halen devam ediyor. Bu sebeple maalesef henüz keşif yapılamadı. Edindiğimiz bilgiye göre yangının devam etmesi sebebiyle madene su basılması gündeme gelmiştir. Hangi amaçla olursa olsun bu aşamada madene su basılmasını kabul etmemiz mümkün değildir. Zira bu durum delillerin yok olmasına sebep olacaktır” dedi.
Davanın takipçisi olmaya devam edeceklerini de sözlerine ekleyen Ünler, “Yetkililer çeşitli bahanelerle özellikle de bir an önce kömür çıkartılmasını gerekçe göstererek işçileri çalışmaya zorlamaktadır. Deliller muhafaza edilmeden, maden işçilerinin can güvenliği sağlanmadan buna asla izin vermeyeceğiz. Yine malumunuz olduğu üzere henüz ne denetmenler ne de müfettişler hakkında bir soruşturma açılmamış ve ifadeleri alınmamıştır. Yani; maden faciasının sorumlusu olduğu bilinen bazı yetkililer hakkında isnat edilen suçlar yönünden henüz soruşturma dahi açılmamıştır. Bizler İYİ Partili Kadın avukatlar olarak bu olayın da takipçisi olacağımızı kamuoyuna açık bir şekilde bildirmek isteriz. Maden şehitlerimizin ve yaralılarımızın aileleri; bilhassa eşleri, anneleri ve çocukları mağdur durumdadırlar. Onları, adaletin tecelli ettiğini görmeden asla yalnız bırakmayacağız. Kadınların, eşlerin, annelerin ve çocukların haklarının yok sayılmasına kesinlikle izin vermeyeceğiz. 43 maden şehidimizin ölümünde kusuru, ihmali olan her kimse yargılanarak cezalandırılması için var gücümüzle mücadele edeceğiz” ifadelerini kullandı.
AV.CEYDA HALICIOĞLU SARGIN: SAĞLIKLI BİR YARGILAMA ŞARTLARI YOK
Millet İttifakı CHP Milletvekili adayı Av. Ceyda Halıcıoğlu Sargın da yaptığı açıklamada “Bugün Amasra maden faciasının ilk duruşması yapılmaya çalışılmıştır. Tekrar söylüyorum yapılmaya çalışılmıştır. Duruşmanın sağlıklı ve adil koşullar altında yapılmadığı aşikardır. Bartın ve Amasra tarihinin en büyük katliam davasının duruşması, bu fiziki şartlara göre yapılamaz, bu ortam altında bu adliyede bu duruşmanın yapılmasının hiç kimseye faydası olmayacağı gibi yargılamaya da hiçbir faydası olmayacaktır. Bir sonraki duruşmanın adil yargılamanın düzgün şekilde işlemesi için Bartın ağır ceza mahkemesinden ve Başsavcılığımızdan ve valimizden yer tahsisi sağlanmasını talep ediyoruz bu davanın takipçisi olacağımızı bugün buradan bir kez daha tekrarlıyorum” dedi.
