Bartın ve Karedeniz’in tüm şehirleri, kahverengi kokarca istilası altında. Başta fındık olmak üzere tüm tarım ürünlerine zararlı. Bartın Tarım İl Müdürlüğü, konuyla ilgili detaylı açıklama yaptı. “Tarım ürünlerine büyük zarar veriyor. Her kuytuda yaşayıp yumurta bırakabiliyor. Gördüğünüz yerde toplayıp imha edin. Arsızca ürüyor. Birini imha etmek, gelecek sene 200 kokarcayı imha anlamına geliyor…”
BARTINSTAR/ÇEVRE
Fındıktan elmaya 100’den fazla bitki türüne büyük zararlar veren Halyomorpha halys adındaki kahverengi kokarca, Bartın başta tüm şehirlerin kabusu oldu. İlk başlarda yeterince önemsenmedi ancak evlerde her camdan, her kapıdan girmeye başlayınca durumun vehameti ortaya çıktı. Zararlı böcek, il merkezinden köylere tüm şehri sarmış durumda. Peki nasıl mücadele edilmeli. Bartın Tarım İl Müdürlüğü, “Kimyasal mücadele mümkün. Ancak zamanı var” dedi, detaylı açıklama yaptı. İşte o uyarılar:
Fındığa zararı büyük: Ana ürünümüz fındığın önemli zararlılarından olan Kahverengi Kokarca Böceği (Halyomorpha halys) sokucu emici ağız yapısına sahip bir böcek olup ilk kez Eylül 1998’de Kuzey Amerika’da görülmüştür. Kahverengi kokarcaların nimf ve erginleri, 100’den fazla bitki türünde beslenmekte olup; verim ve kalite üzerinde çok büyük zararlar meydana getirmektedir.
Arsızca ürüyor: Bir dişi birey bir yaprağın üzerine tek seferde paket halinde 28 yumurta bırakabilmekte olup, bir sezonda ortalama 200 yumurta (bu rakam 400 lü rakamlara kadar çıkabilmektedir) yumurtlayabildiğinden popülasyonu hızlı bir şekilde artırabilme kabiliyetindedir.
Çok hızlı yayılıyor: Kahverengi kokarca zararlısı günde yaklaşık 30 kilometre uçabildiğinden çok hızlı yer değiştirebilme ve yeni alanlara bulaşma özelliğine sahiptir. Ülkemizde ilk kez 2017 yılında İstanbul’da gözlenen Kahverengi Kokarca zararlısı çok hızlı bir yayılım göstererek birçok ilimize bulaştığı görülmüştür.
Bartın’da büyük artış: İlimizde Bakanlığımız koordinatörlüğünde böceğin bulaşması ve yayılmasını takip amacıyla her yıl rutin kontroller yapılmıştır. 2021 yılında İlimizde tespit edilmiş olan kahverengi kokarcanın Ankara Zirai Mücadele Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü ile birlikte 2022 yılında 12 noktada, 2023 yılında 15 noktada feromon tuzaklar kurulup ilimizdeki yayılımı takip edilmiştir. Bu yıl tuzaklardaki zararlı sayısında önemli ölçüde artış olduğu görülmüştür.
Evde, çatıda her yerde yaşıyor: Kahverengi Kokarca, kışı ergin halde çoğunlukla ev, ahır, depo, çatı araları, ardiye gibi kapalı mekânların korunaklı kısımlarında geçirirler. Ayrıca bina cephesinin içine, alt yüzeylere, pencere ve kapı çerçevelerine, bacalara, balkonda veya dışarıda bulunan eşyaların aralarına olmak üzere girebilecekleri büyüklükte her yere girerler. Bu gibi yerlere girdikten sonra kışlama dönemine geçer ve kışın geçmesini beklerler. Kışlayan erginler ortalama sıcaklık 14 C°’ye ulaştığında aktifleşirler ve 17 C° ye ulaştığında kışladığı yerlerden çıkarak beslenirler. Bir süre beslenip yumurta koymaya başlarlar.
Meyvelere de zararlı: Kahverengi kokarcanın beslendiği meyvelerin dış yüzeyinde nekroz alanları veya çukurlu bölgeler oluştuğu gibi, yapraklarda benekler ortaya çıkabilmektedir. Meyvenin aroma ve tadında acılaşma meydana getirmekte olup pazar değerini olumsuz bir şekilde etkilemektedir.
Kimyasal mücadele mümkün ancak: Kahverengi kokarca ile kimyasal, biyolojik, biyoteknik ve mekanik mücadele yöntemleriyle mücadele edilebilmekle birlikte mücadele yöntemlerinin dönemleri vardır. Şu an içinde bulunduğumuz dönemde mutlak suretle yapmamız gereken mücadele yöntemi mekanik mücadeledir. Yani kahverengi kokarcanın görüldüğü yerde toplanarak imha edilmesi gerekmektedir.
1’i imha edildiğinde 200…: Bu zararlı, kış dönemini Nisan ayının sonuna kadar kışlaklarda geçirdiğinden, kışlamış erginlerin kışlaklardan dağılmadan toplanarak imha edilmesi gelecek yılki zararlı popülasyonunu azaltacaktır. İçinde bulunduğumuz mücadele döneminde 1 tane kahverengi kokarcayı imha ettiğimiz takdirde gelecek sene meydana gelebilecek yaklaşık 200 tane kokarcayı imha ederek zararlının çoğalmasının engelleneceği bilinmelidir.
Halkımız dikkatli olmalı: Mayıs ayından sonra hareketli olduğu dönemlerde ise ruhsatlı bitki koruma ürünleri ile tarımsal alanlarda ilaçlı mücadele yapılması gerekmektedir. Üreticilerimizin dikkatli olmaları ve mekanik mücadele çok çok önemli olduğundan halkımızın gerekli duyarlılığı göstermeleri önem arz etmektedir.
